خیلی از خانه‌ها و عمارتهای قدیمی شیراز تبدیل به موزه های دیدنی شده‌اند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره موزه های شیراز این مطلب وبلاگ خان سفر را بخوانید.

موزه تخت جمشید

موزه تخت جمشید در مرودشت شیراز یکی از دیدنی‌ترین نقاط ایران است. این موزه که در مجموعه ۲۵۰۰ ساله تخت جمشید قرار دارد، شامل یک ایوان، ۲ گالری و یک تالار بزرگ است. حتی اگر اهل تاریخ نباشید باز هم با قدم گذاشتن به تخت‌جمشید، موزه آن و بازدید از آثار و اشیایی که به اولین تمدن‌های ایران باستان بازمی‌گردند، حسی عجیب در وجودتان شکل می‌گیرد و ازاین همه اصالت شگفت‌زده خواهید شد. در ایوان یا ورودی موزه تخت جمشید، ۲ پایه ساختمانی از جنس سنگ و آجر قرار دارد که بزرگ‌ترین سنگ‌های یکپارچه تخت جمشید را شامل می‌شوند. سقف این ایوان را هم ستون‌های چوبی نگاه می‌دارند. برخی می‌گویند که برای ساخت اهرام مصر از نیروهای فرازمینی استفاده شده است. تخت جمشید در معماری و ساخت بی‌نظیر است و مدیریت خلق مجموعه‌ای که سراسر دیدنی و زیبا است هم مانند اهرام مصر در آن دوران قدیم بسیار شگفت‌انگیز است. اما اگر درباره دخالت فرازمینی‌ها در ساخت اهرام مصر شک دارید، درباره تخت جمشید نباید ذره‌ای شک به خودتان راه بدهید چون در هر خشت و قدم  از آن، می‌توان نمود فرهنگ، درایت، قدرت و هوش ایرانی را وجب به وجب مشاهده کرد.

گل‌نبشته‌هایی با خط ایلامی، زیورآلات و زینت‌آلاتی از جنس فلزات گران‌بهای طلا و نقره، مجسمه‌های فلزی، پیکره‌های سنگی به شکل حیوانات، اشیایی چون ظروف مختلف، سازهای قدیمی و...، موزه تخت جمشید را به یکی از غنی‌ترین موزه‌های ایرانی بدل می‌کند. این بنا که اکنون، آثاری از ایران باستان را در خود جای داده به دستور خشایارشاه و برای ملکه ساخته شده است. در دهه ۸۰ شمسی هم، با بازسازی و تعمیراتی که صورت گرفت، کاخ ملکه به موزه‌ای تبدیل شد که سالانه گردشگران زیادی را از نقاط مختلف ایران و جهان به خود جذب می‌کند. ساعات بازدید از موزه در بهار و تابستان از ۷ صبح تا ۷ شب و در پاییز و زمستان از ۸ صبح تا ۶ بعد از ظهر است.

موزه پارس شیراز

در خیابان زند شیراز و در نزدیکی میدان شهرداری، شاهد موزه‌ای خواهید بود که بنای آن یادگار دوره زندیه است. اگر کمی هم اهل تاریخ باشید و چیزی از دوران مدرسه به خاطر داشته باشید حتما اندکی ارادت نسبت به کریم خان زند یا وکیل‌الرعایا یعنی فرمانروانی ایرانی و مؤسس دودمان زندیه در وجودتان دیده خواهد شد. آرامگاه این مرد بزرگ که کشور را بعد از مرگ نادرشاه افشار از بی‌ثباتی‌های مختلف نجات داد هم در موزه پارس شیراز قرار دارد. عمارت کلاه‌فرنگی که در باغ نظر شیراز، آرامگاه مردی بزرگ است. هرگز شیراز را بدون بازدید از موزه پارس ترک نکنید.

در موزه پارس شیراز، آثار تاریخی گرانبهایی به نمایش گذاشته شده است که قدمت آنها به دوران قبل از اسلام بازمی‌گردد. البته اشیا و آثاری که متعلق به دوران پس از ایلام هستند هم در موزه پارس قابل‌مشاهده است. کتیبه‌ها، اشیای قدیمی باارزش نظیر سکه‌های طلا و نقره، نقاشی‌های لطفعلی صورتگر، استاد فرهیخته معاصر، آثار نقاشی از جعفرنقاش معروف (نقاش تابلوی معروف کریم‌خان در حال کشیدن قلیان)، مجموعه‌ای از قرآنی نفیس، قلیان‌ها و اشیای تزئینی میناکاری‌شده و... در موزه پارس قابل مشاهده هستند. وقتی به شیراز می‌روید حتما سری هم به باغ نظر بزنید و یادتان باشد که این موزه دیدنی شیرازی از ساعت ۷ صبح تا ۸ شب برای بازدید باز است.

موزه نظامی باغ عفیف آباد

در انتهای خیابان عفیف‌آباد و جنوب خیابان قصرالدشت، موزه‌ای قرار دارد موسوم به موزه نظامی باغ عفیف آباد که در باغی به همین نام واقع شده است. همان‌طور که می‌بینید در گوشه‌گوشه این شهر زیبا، باغ‌ها و دیدنی‌های فراوانی وجود دارد که جذابیتش را دوچندان می‌سازد. با این‌همه باغ و زیبایی اصلا عجیب نیست که شیراز مهد شعر و ادب پارسی به شمار می‌رود. چنین محیط و موقعیتی از بی‌ذوق‌ترین افراد هم هنرمندانی بالفطره می‌سازد چه برسد به زنان و مردان شیرازی که استعداد و قریحه‌شان از قدیم، زبان‌زد عام و خاص بوده است. موزه عفیف‌آباد یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های نظامی خاورمیانه است. حالا چرا نظامی؟ اجازه بدهید تا برای‌تان شرح دهیم که چرا به این موزه، موزه نظامی گفته می‌شود. در موزه نظامی عفیف‌آباد، مجموعه‌ای از ابزارهای جنگی و سلاح‌های مختلف از دوران‌های تاریخی گوناگون است. طبقه نخست موزه عفیف‌آباد به نمایش سلاح‌های قدیمی اختصاص پیدا کرده است و طبقه دوم آن هم اقامتگاه خاندان پهلوی بوده است. این روزها به طبقه دوم، لقب «موزه عبرت» هم داده شده است. در طبقه زیرین این موزه هم سلاح‌های پادشاهان و افراد مشهور ایرانی نگهداری می‌شود: تفنگ مخصوص فتحعلیشاه قاجار، رضاخان، محمدرضا پهلوی، دلاوران نهضت جنگل، دکتر حشمت و... . مجموعه سلاح‌هایی که از دوره صفوی تا دوران معاصر در این موزه گردآوری شده‌اند هم در نوع خود بسیار جالب توجه و دیدنی هستند. در قسمت موزه عبرت هم می‌توانید شاهد برخی از اسباب و اثاثیه مجلل دوران پهلوی باشید. مثلا پیانویی بزرگ که میراث جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شیراز است یا مبل‌ها و میزهایی که به سبک فرانسوی ساخته شده‌اند. اگر به شیراز رفتید، حتما در برنامه بازدیدهای خود زمانی را از ۸ صبح تا ۱ بعد از ظهر یا از ساعت ۳ بعد از ظهر تا ۷ به دیدن باغ عفیف‌آباد اختصاص بدهید.

موزه شاهچراغ

آرامگاه شاهچراغ هم موزه‌ای موسوم به موزه شاه چراغ دارد. موزه شاهچراغ، یک سالن بزرگ و وسیع است که در آن، آثاری از دوران قبل و بعد از اسلام به نمایش گذاشته شده است. پس هر وقت به شیراز رفتید حتما در حوالی میدان احمدی، سری هم به موزه شاه‌چراغ بزنید و در آن شاهد: قرآن‌های نفیس، نسخ خطی، سکه‌های باستانی، ظروف و اشیای ارزشمندی از جنس‌های شیشه، سفال و...، اشیایی دیدنی مانند شمعدان‌ها و نقاشی‌های افراد مشهور باشید. این موزه که در سال ۱۳۴۴ برای بازدید گردشگران و زائران حرم شاه‌چراغ تأسیس شده است، هر روز از ساعت ۸ صبح تا ۹ شب برای دیدار عموم باز است. علاوه بر همه دیدنی‌هایی که نام برده شد، بخشی از موزه هم به وسایل شخصی آیت‌الله دستغیب اختصاص داده شده است.

موزه هنرهای تجسمی در خانه فروغ الملک (موزه مشگین فام)

فروغ‌الملک نمونه‌ای از مردمان فرهیخته ایرانی است که به هنر، عرفان و مشروطه‌خواهی شهرت داشت. خانه او که در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی ساخته شد در سال ۱۳۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این روزها، این بنای زیبا که بنایی مسکونی بوده به موزه هنرهای تجسمی یا هنرهای معاصر شیراز تبدیل شده است. در واقع، در سال ۱۳۸۱، این ساختمان ۳ طبقه مرمت و بازسازی شد و برای نمایش آثار هنرمندان شیرازی به ویژه خانواده هنردوست و هنرمند مشکین‌فام به حسین مشکین‌فام واگذار شد. اگر هوای قدم زدن در خیابان‌های بافت قدیمی شیراز به سرتان زده و در محله سنگ سیاه در حوالی امام‌زاده بی‌بی‌دختران هستید حتما سری به موزه هنرهای تجسمی فروغ‌الملک بزنید و از آثار هنری شیرازی‌های اهل دل در قالب: خوشنویسی، عکاسی و... دیدن کنید. کاشی‌کاری‌ها، نقاشی‌های روی سنگ، دیوارهای آجری و سقف‌های تیرچوبی شما را به گذشته‌ها خواهد برد؛ به گذشته‌های زنی آزاده که هنر و انسانیت را به خوبی می‌دانست و نزد کمال‌الملک نقاشی را به نیکویی فراگرفته بود. موارد مذکور، تنها دیدنی‌های موزه فروغ الملک نیستند، در این موزه می‌توانید از کتابخانه‌ای با بیش از ۱۰۰ جلد کتاب و مجله تخصصی هم دیدن کنید. اگر به شیراز رفتید از ساعت ۸ صبح تا ۷ بعدازظهر می‌توانید به این موزه دیدنی بروید.

موزه مشاهیر-خانه زینت الملک

قوام‌ها از خاندان‌های بزرگ و مهم شیرازی بودند. خانه زینت الملک یا همان موزه مشاهیر امروزی هم محل سکونت این خانواده بوده است که در سال ۱۲۹۰ هجری قمری ساخته شد. این خانه که در خیابان لطفعلی‌خان زند قرار دارد، بنایی باشکوه است که از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب می‌توانید به دیدن نگارخانه موجود در آن و بنای تاریخی‌اش بروید. در موزه مشاهیر می‌توانید شاهد تندیس‌هایی از افراد مشهور و مفاخر شیرازی باشید. این بخش از موزه مشاهیر کمی شبیه موزه مادام توسو در لندن است که مجسمه‌هایی مومی از افراد مشهور و معروف جهان را در خود جای داده است. موزه مشاهیر یا خانه زینت الملوک از راه دری زیرزمینی به نارنجستان قوام راه پیدا می‌کرده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در زمان جنگ تحمیلی، خانه زینت الملک برای مدتی پذیرای جنگ‌زده‌های خوزستانی بوده است. از ۸ صبح تا ۸ شب می‌توانید به موزه مشاهیر بروید و یکی از مصادیق عزت و اصالت شیراز را از نزدیک حس کنید.

 موزه نارنجستان

همان‌طور که گفته شد، خاندان قوام از خاندان‌های پرنفوذ شیرازی بودند که سابقه سردمداری حکومت فارس را هم در سوابق خود دارند. بسیاری از بناهای مهم شیرازی را این خانواده ساخته یا از آن خود کرده‌اند. موزه نارنجستان هم در باغ نارنجستان قوام قرار دارد و در سال ۱۲۵۷ قمری پایه‌گذاری شده است. امکان ندارد که وارد این موزه شوید و تحت تأثیر آینه‌کاری‌ها، گچ‌بری‌ها، منبت‌کاری‌ها و نقاشی‌های سنتی این موزه قرار نگیرید. بنای موزه نارنجستان به ۹۴۰ مترمربع می‌رسد و مرمت آن از سال ۴۶ آغاز شده و تا کنون هم ادامه دارد. گردشگران خارجی بسیاری در سال از موزه نارنجستان دیدن می‌کنند و شکوه و عظمت ایران برایشان بیش از پیش عیان می‌شود. صبح‌ها از ساعت ۸ صبح تا ۱ بعدازظهر و عصرها هم از ساعت ۳ عصر تا ۷ شب می‌توانید به خیابان لطفعلی‌خان زند بروید و علاوه بر دیدن بنایی اصیل و ماندگار از اشیای باستانی با عمر ۳ هزار ساله در این موزه هم دیدن به عمل بیاورید.

در میدان احمدی شیراز و پشت مسجد نو، یکی از بناهای قدیمی دوران قاجار یعنی خانه منطقی نژاد قرار دارد. در سال ۱۳۸۴، سازمان میراث فرهنگی استان فارس، این خانه را به موزه آواها و نواها تبدیل کرد. اما چرا؟ خانه منطقی نژاد یکی از ساختمان‌های باارزش ایرانی است که با وجود طاق‌ها، سرستون‌های مقرنس‌شده، نقوش اسلیمی، درهای منبت‌کاری‌شده، نقاشی‌های مختلف و آینه‌کاری‌های فراوانش می‌تواند مکانی به شدت دیدنی برای گردشگران ایرانی و خارجی باشد. ظرفیت این بنا برای بازدید مسئولین شیرازی را بر آن داشت تا در آن موزه‌ای برای معرفی نوازندگان ایران و جهان برپا کنند و امکان ارائه بیش از ۲ هزار ساعت از آرشیو موسیقی باارزش را برای گردشگران و بازدیدکنندگان فراهم کنند. 

موزه سنگ هفت تنان

موزه سنگ هفت تنان نام عجیبی دارد. موافق هستید؟ اما اگر علت این نام‌گذاری را بدانید قطعا برایتان عجیب نخواهد بود. در این موزه که باغی از دوران کریم‌خان زند است و در شمال آرامگاه حافظ قرار دارد، ۷ تن از عارفان گمنام شیرازی دفن شده‌اند. علاوه بر پیکر عارفان که در این موزه قرار دارد و برای بازدیدکنندگان عزیز و گرامی به شمار می‌رود،  سنگ‌هایی از دوران‌های بسیار قدیم (سده سوم تا یازده هجری قمری)‌هم در موزه سنگ هفت تنان به معرض دید عموم گذاشته شده است. روی این سنگ‌ها، خطوط کوفی، ثلث، نستعلیق، دیوانی، نسخ، توقیع و... دیده می‌شود. اگر به سمت شیراز راهی شده‌اید، حتما از ساعت ۸ صبح تا ۵ بعداز ظهر را به خوبی تقسیم‌بندی کنید و زمانی را برای دیدن کردن از موزه سنگ هفت تنان اختصاص بدهید که پشیمان نخواهید شد.

 موزه سنگ و گوهر دریای نور

موزه‌ای که در سال نخست افتتاح خود بالغ بر ۴۰۰ هزار بازدیدکننده را به خود جلب کند قطعا دارای جاذبه‌های بسیار چشم‌گیری است. این‌طور نیست؟ موزه سنگ و گوهر دریای نور از آن دسته موزه‌هایی است که با ارائه ۱۴۰ نوع سنگ قیمتی و نیمه‌قیمتی توانسته عده‌ زیادی از گردشگران شیرازی را به سمت خود بکشاند. موزه سنگ و گوهر دریای نور در سال ۱۳۹۰ راه‌اندازی شد و در حوالی خیابان عفیف‌آباد از ساعت ۸ صبح تا ۹ شب پذیرای بازدیدکنندگان علاقمندی است که حمایت و نظارت دانشگاه شیراز در برپایی آن نقشی بسیار پررنگ داشته است.

موزه فرش فارس

حتما تا به حال دستتان آمده است که در بسیاری از بناها و آثار مهم شیراز، ردپایی از خانواده قوام دیده می‌شود. پس اگر بگوییم که ساختمان موزه دیدنی فرش فارس هم از مجموعه عمارت‌های قوام بوده است، قطعا تعجب نخواهید کرد. البته این بنا متعلق به مباشر قوام یعنی کریم خان فراش بوده و در بافت قدیمی شیراز قرار دارد. اگر به شیراز سفر کردید حتما از موزه فرش فارس دیدن کنید و یادتان باشد که با رفتن به این موزه در خیابان فتحعلی‌خان زند و کوچه‌باغ نارنجستان می‌توانید با طی کردن مسافتی اندک به دیدن خانه زینت‌الملوک یا موزه مشاهیر که از زیباترین دیدنی های شیراز محسوب می‌شود هم بروید چون از نظر فاصله به هم نزدیک هستند. پس با یک تیر دو نشان بزنید.
بازدید از فرش‌های زیبای ایرانی که به واقع در جهان نظیر ندارند هم شما را به یاد قدمت و اصالت هنر در این سرزمین می‌اندازد و هم ظرافت و تنوعشان، بار دیگر غرور ایرانی را در وجودتان زنده می‌کند. برای بازدید از موزه فرش فارس باید در بازه زمانی ۹ صبح تا ۲ عصر، وقتی را به آن اختصاص بدهید.

موزه لباس‌های سنتی در خانه صالحی

موزه لباس‌های سنتی در خانه صالحی در سال ۱۳۸۴ بنا شد. در بافت تاریخی شیراز و رو به روی شاه چراغ در کوچه هفت‌پیچ شاهد خانه‌ای قدیمی از دوران قاجار خواهید بود که این روزها، در آن لباس‌های سنتی و آیینی شیرازی به نمایش درآمده‌اند. خانه صالحی مانند بیشتر خانه‌های زمان قاجار دارای اندرونی و بیرونی است و گچ‌کاری‌ها، سقف‌های چوبی، دیوارهای تزئین‌شده با طرح‌های اسلیمی و گل و... باعث می‌شوند بار دیگر به درک و هنر معماران قدیمی ایرانی غبطه بخورید. برای بازدید از موزه لباس سنتی در خانه صالحی باید وقت قبلی بگیرید و هیچ هزینه‌ای هم برای ورود به این موزه جالب از شما دریافت نخواهد شد.

موزه آب در انبار وکیل

آب‌انبار وکیل یا موزه آب از جمله آثار تاریخی به یادگارمانده از دوران زندیه است. در موزه آب می‌توانید سازه‌های آبی از دروان‌های مختلف تاریخی را مشاهده کنید. در میدان توپخانه و ضلع شرقی ارگ کریم‌خانی، این موزه زیبا قرار دارد که بادگیر قسمت فوقانی آن تزئینات زیبایی را به نمایش می‌گذارد. آب‌انبارها، سازه‌های هوشمندانه‌ای بودند که در گذشته برای ذخیره آب و تصفیه آن مورد استفاده قرار می‌گرفتند. 

موزه‌های دیگر

علاوه بر موزه‌های تاریخی و باارزشی که در این فهرست نام برده شد، موزه‌های جدیدتری هم در شهر زیبای شیراز وجود دارند که موزه آتش‌نشانی شیراز و موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی نمونه‌ای از آنها هستند. در مورد نخست، می‌توانید با ابزارهای قدیمی و جدید آتش‌نشانی آشنا شوید و در مورد دوم هم از سنگ‌ها، کانی‌ها، فسیل‌ها، انواع حیوانات تاکسی‌درمی‌شده و... بازدید به عمل آورید.
شیراز دیدنی است. هیچ اغراقی در کار نیست. این را با یک جستجوی ساده در فضای مجازی هم می‌توان دریافت. پس بار دیگر که برای مقصد سفر خود برنامه‌ریزی می‌کردید، پیش از هر جای دیگری شیراز را در اولویت فهرست خود جای بدهید.